ترویج (همان ترفیع یا پیشبرد فروش) شاید بیشتر از هر چیز با تبلیغات شناخته می شود. تبلیغات موثر فرآیندی است که باعث می شود دانش، نگرش و رفتار مشتریان نسبت به موضوع مورد نظر تغییر کرده و آگاهی های بالقوه ایشان نسبت به کالا یا خدمات ارائه شده افزایش یابد. تبلیغات، پیام مناسب را از طریق یک رسانه مناسب به مخاطب مناسب ارائه می دهد.

برنامه تبلیغاتی هر فروشگاه نشأت گرفته از برنامه کلی و طرح بازاریابی آن فروشگاه خواهد بود. البته نباید فراموش کرد که در تبلیغات، صرف رساندن یک ایده پایان کار نیست، بلکه اقناع یا ترغیب مشتری در جهت دستیابی به هدف خاص نیز مدنظر قرار دارد.

بستــه بنــدی، لبـه رقـابــت محصولات است. ایجاد انگیزه برای خریدار به ویژه برای یک محصول جدید، بیش از هر چیز به کیفیت و تاثیر تبلیغاتی بسته بندی بر دیدگان مشتری مربوط می شود.

بسته بندی

بسته بندی یکی از اشکال مهم تبلیغات در فروشگاه ها و سوپرمارکت ها به شمار می آید. در سیستم های جدید فروشگاهی، فروشنده  ای وجود ندارد که در مورد کالا توضیح دهد و این وظیفه بر عهده خود بسته هاست تا کالای درون خود را تبلیغ کرده و ایجاد انگیزه و القای نیاز برای خرید کنند. اما چه چیز باعث جذابیت بسته ها می شود؟ به کار بردن شکل  ها، سمبل ها و نشانه  های تجاری و نوع چیدن محصولات هم خانواده در طبقات و خلاقیت در ایجاد تصاویر تبلیغاتی و تصویرسازی های روی محصولات در این مورد حرف اول را می زنند.

بسته بندی خوب نیمی از مسیر فروش خود را طی کرده است. مهم ترین نکته این است که بسته باید سریعا در میان انبوه محصولات، نظر خریدار را به خود جلب کند. یک بسته بندی خوب باید بتواند در نقش یک فروشنده ساکت عمل کرده و به نوعی باشد که خریدار آن را به یاد بسپارد و برای خریدهای آتی به آن مراجعه کند. بسته، نه تنها باید فرآورده را محفوظ نگه دارد، بلکه باید مصرف کننده را جذب کند و اطلاعات لازم را به وی بدهد.

بسته  ها می توانند اطلاعات لازم را هم به وسیله رنگ و هم به وسیله عبارت و نشانه ها در اختیار مصرف کننده قرار دهند. به این ترتیب بسته بندی از یک وسیله ساده محافظت محصول به یکی از عوامل اصلی فروش بدل و حلقه اصلی زنجیره ای شده است که تولید کننده را به مصرف کننده مرتبط می  کند. یک بسته بندی خوب باید ضمن هماهنگی با روحیه کالا، خلاقانه هم باشد تا بتواند نظر خریدار را به خود جلب کرده و در یاد او بماند.

- بسته بندی محصول را به فروش می رساند

یکی از وظایف تبلیغات این است که تصویر بسته بندی را در ذهن مشتری حک کند. یک بسته بندی باید به آسانی مشخص بوده و در قفسه فروشگاه قابل تشخیص باشد. مهم ترین نکته این است که بسته بندی باید سریعا در میان انبوه محصولات نظر خریدار را به خود جلب کند، چرا که میزان کشش دیداری که بسته بندی در خریدار ایجاد می کند، بر تصمیم وی تاثیر فراوانی می گذارد.

در شرایط امروزه که مصرف کننده مورد هجوم هزاران آگهی و عرضه گوناگون کالاهای مشابه قرار دارد، هر خرده فروشی اعم از سوپرمارکت، هایپرمارکت، سوپراستور، فشن سنتر و حتی یک فروشگاه بزرگ عطر و ادکلن، باید نسبت به ویژگی محصولات به لحاظ بسته بندی و نوع چیدمان آنها در ویترین و قفسه های خود بسیار حساس باشند.

البته مدیران و صاحبان مراکز خرید نباید فراموش کنند که مشتری قبل از حرکت به سوی قفسه های فروشگاه، به ویترین آن مراجعه می کند. ایجاد ویترین جذاب، یکی از تاثیرگذارترین فاکتورها در هدایت افکار مصرف کننده است، تا آنجایی که گفته می شود جنگ در ویترین هاست.

تبلیغ اثر بخش تبلیغی است که مخاطب گرا بوده و با توجه به شناخت نوع مخاطبان و ویژگی ها، معیارها و رفتار آنان طراحی شود. ارتباط مناسب بین تبلیغ ویژگی ها و شرایط مخاطب باعث می شود پیام بهتر، بیشتر و موثرتر دریافت شود.

یک تبلیغ خوب فروشگاهی (خرده فروشی های بزرگ) باید حاوی پیام های شفاف، پر محتوا و تاثیرگذار بوده و به گونه ای تنظیم شود که با تصویر فروشگاه و اعتبار نام تجاری آن، متناسب باشد. بسیاری از تبلیغات خرده فروشی فقط حول یک پیام در حرکتند: قیمت، قیمت، قیمت.

مهم ترین اصل در تبلیغات، تاکید بر منافع مصرف کننده است. هنگام تهیه یک آگهی یا نامه تبلیغاتی، هشدار جی آبراهام را نباید فراموش کرد که:

«این واقعیت را در نظر داشته باشید که مردم به بزرگی شما هیچ اهمیتی نمی دهند. تنها چیزی که برای آنها مهم است نوع سود، مزیت، خدمت یا بهبودِ شخصی ویژه ای است که ارائه می دهید. شما چگونه زندگی آنها را بهبود خواهید بخشید؟ شما چگونه زندگی راحت تری برای آنان ارائه خواهید کرد؟ آیا آنها را خوش قیافه تر خواهید ساخت؟ آیا آنها را ثروتمندتر خواهید کرد؟ آنها می خواهند بدانند شما از چه طریقی کیفیت، ارزش، لذت و سودآوری را در زندگی آنها بهبود خواهید بخشید. بازاریاب های معدودی واقعا به این نکته پی برده اند! مردم اهمیت نمی دهند شما چه می خواهید. تمام کارهایی که در تبلیغات، بازاریابی و فروش انجام می دهید، باید تنها اطلاع رسانی این نکته باشد که شما به چه طریقی به مشتریان فعلی و آتی خود سود خواهید رساند.»

اما محتوای تبلیغات و کسی که وظیفه تبلیغات را بر عهده دارد باید از صداقت کافی برخوردار باشد.

برخی صاحب نظران دنیای تبلیغات بر این باورند که در اطلاع رسانی نباید به مشتری دروغ گفت، اما بیان حقیقت صِرف نیز جذابیتی در تبلیغات به وجود نمی آورد.

اصل مهم دیگر در تهیه آگهی تبلیغاتی، (علاوه بر اثربخشی، محتوا و صداقت) جذابیت است. یک برنامه تبلیغاتی باید دارای جذابیت باشد. به عبارتی دیگر، تبلیغاتی که در معرض دید مشتریان قرار می گیرد باید بتواند به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه توجه آنها را به خود جلب کرده و ایشان را وادار به دقت و حتی تصمیم گیری کند.

 موضوعات مهم یک برنامه تبلیغاتی

مراحل تهیه و تدوین یک برنامه تبلیغاتی اثربخش عبارت است از:

1- تحلیل موقعیت: در این بخش، تحلیل صنعت، بازار و رقبا صورت می گیرد. تحلیل موقعیت در برنامه تبلیغات، عموما از برنامه بازاریابی فروشگاه نشأت می گیرد.

2- هدف تبلیغاتی: به طور کلی هدف از انجام تبلیغات، ارائه اطلاعات، ترغیب افراد یا یادآوری است. در تبلیغات با هدف ارائه اطلاعات، فروشگاه و محصولاتش معرفی می شوند. در صورتی که هدف از تبلیغات ترغیب باشد، بر مشخصات ویژه کالا یا خدمتِ عرضه کننده تاکید می شود تا در مشتریان نسبت به محصولات فروشگاه های رقیب ایجاد ترجیح کند و در تبلیغات با هدف یادآوری، بر ویژگی های محصول مجددا تاکید شده و معمولا از این نوع تبلیغ در مراحل پایانی عمر محصول استفاده می شود. به طور کلی می توان گفت هر محصولی در چرخه عمر خود، نیازمند اهداف تبلیغاتی متفاوتی است.

3- بودجه: بودجه تبلیغات، تمامی فعالیت های تبلیغاتی را تحت تاثیر خود قرار می دهد تا آنجا که در مقیاس وسیع تر می توان گفت بودجه بر فعالیت های ارتباطی بازاریابی نیز تاثیرات بسزایی دارد.

4-استراتژی: پس از تعیین اهداف و بودجه مورد نیاز، باید در خصوص محتوا و پیام تبلیغ تصمیم گیری کرد. در این بخش با توجه به اهداف و بودجه تعیین شده، استراتژی های تبلیغاتی تدوین می شود. به بیان دیگر، روش حصول اهدافِ تعیین شده در مراحل قبلی با توجه به بودجه مشخص شده، در این بخش آورده می شود. تدوین محتوا و پیام تبلیغاتی، وظیفه متخصصان تبلیغات است، اما مدیر تبلیغات و مدیر بازاریابی باید توانایی داشته باشند تا فرآیند آن را درک کرده و اطمینان حاصل کنند که کار به نحو بهینه انجام گرفته است.

5- اجرا: ازجمله اقداماتی که در این مرحله انجام می شود برنامه ریزی رسانه و در نهایت، ساخت تبلیغ است. در برنامه ریزی رسانه، ترکیب رسانه های مورد استفاده و دلایل انتخاب آنها و نیز زمان بندی استفاده از این رسانه  ها ارائه می شود. رسانه های مختلف به دلیل تاثیرات متفاوتی که بر مخاطب می گذارند، واکنش های متفاوتی را نیز منجر می شوند. بنابراین با توجه به مزایا و کارکردهای هر رسانه و با در نظر گرفتن بودجه در دسترس و اهداف تبلیغاتی، نسبت به انتخاب رسانه یا ترکیبی از رسانه های مناسب اقدام می شود. رادیو، تلویزیون، روزنامه ها و مجلات، اینترنت و... برخی رسانه های مورد استفاده در این مرحله هستند.

6- ارزیابی: در این مرحله با توجه به اهداف تبلیغاتی تعیین شده، نسبت به سنجش میزان اثربخشی تبلیغات اقدام می شود. برنامه تبلیغاتی باید مرتبا آثار ارتباطی و نتایج فروش تبلیغات انجام شده را مورد ارزیابی قرار دهد و ببیند آیا براساس تبلیغ توانسته است با مخاطب ارتباط برقرار کند یا خیر؟ برای ارزیابی آثار تبلیغ، لازم است به مجموعه  ای از عوامل رفتاری، روان شناختی، ارتباطی و فروش توجه شود و از طریق آزمون های ارزیابی پیش آزمون و پس آزمون، آثار ارتباطی تبلیغات مورد سنجش قرار گیرد.